Brechtje Zwaneveld

Twee muzikanten komen op: een gitarist en een altvioliste. Ze nemen brutaal het midden van het podium en spelen een spetterende ouverture. Zowel hun kostuums als de klanken van hun instrumenten brengen je in de sfeer van ‘er was eens’, arme kindertjes en een bos waarin alleen broodkruimels of witte steentjes je de weg terug naar huis kunnen wijzen.
Zó muzikaal en veelbelovend openen maar weinig voorstellingen. Als vervolgens drie acteurs het podium oprennen en één van hen (Mirthe Klieverik) de schitterende openingstekst van Wim Hofmans Klein Duimpje begint te zingen, wordt je bij de strot gegrepen om nooit meer losgelaten te worden.

In het jeugdtheater is afgelopen seizoen vóór en achter de schermen gevochten tegen macht, rigide regels en onwetendheid. De sector won terrein aan wonderschone muziektheatervoorstellingen voor de grote zaal, maar verloor de strijd om subsidies.

Het Groningse jeugdtheatergezelschap De Citadel speelt op Festival Noorderzon zijn allerlaatste voorstelling: Nukka wil naar huis. Vanwege wegvallende subsidies sluit het gezelschap per 1 januari 2013 zijn deuren.
De Citadel vervulde ruim twintig jaar de jeugdtheaterfunctie voor de noordelijke provincies. De afgelopen vier jaar haalde het gezelschap 17,2 % aan eigen inkomsten, terwijl het ministerie van OCW 17,5 % voorschrijft. Daarmee voldoet het gezelschap niet aan de entreetoets die vanaf 1 januari 2013 geldt voor te subsidiëren jeugdgezelschappen en verliest het gezelschap vijf ton subsidie. ‘Daardoor is het onmogelijk geworden om te blijven bestaan’, aldus artistiek leider Rob Bakker.

Waar veel theatergezelschappen hun verlies moeten slikken, heeft jeugdtheatergezelschap Het Houten Huis dubbel gewonnen: begin augustus kende het Fonds Podiumkunsten het beeldende muziektheatergezelschap uit Edam al 371.35,00 euro toe en afgelopen maandag adviseerde de Raad voor Cultuur het gezelschap bovendien als jeugdvoorziening voor de regio noord in de stad Groningen te subsidiëren met 500.000 ton.

Steunend op een stok vertelt een Amerikaanse bibliothecaris dat hij afstamt van het Huis van Osman. Als de geschiedenis anders was verlopen, zou hij nu sultan van Turkije zijn geweest. In hem bestaan twee werelden: die van oost en die van west, die van het christendom en die van de islam, die van ‘wij’ en die van ‘zij’. ‘Maar’, concludeert hij, ‘als een Amerikaanse bibliothecaris en een Turkse sultan één en dezelfde persoon kunnen zijn, dan bestaat er geen wij en zij.’

Ze begonnen allebei in de jaren zeventig als jeugdtheatermaker, ongeveer op hetzelfde moment: Ad de Bont en Onny Huisink. Deze zomer nemen ze allebei afscheid. De Bont van De Toneelmakerij in Amsterdam en Huisink van Speeltheater Holland in Edam. Twee éminences grises die aan de wieg stonden van de artistieke hoogtijdagen van het Nederlandse jeugdtheater. Ze maakten dezelfde geschiedenis mee en kijken daar op eigen wijze op terug.

Door Brechtje Zwaneveld

Het Utrechtse Festival aan de Werf ‘toont voor de laatste keer zijn spieren’, aldus artistiek directeur Rainer Hoffmann. Volgend jaar fuseert Festival aan de Werf met Springdance, maar komende week toont het festival nog één keer zijn huidige glorie.

Voor de zesde keer vindt bij Theatergroep Stella Den Haag het ZINDER festival plaats. Dit jaar luidt de titel: Een duik in het diepe. Niet alleen de theatermakers en beeldend kunstenaars zijn met hun eigenzinnige ideeën en twee weken repetitietijd in het diepe gedoken, ook het publiek mag het diepe in. En wel via een meterslange, witte plastic luchttunnel van de Haagse kunstenaar Arno Scheper. Aan het eind van die tunnel wacht ‘een verrassende reis langs de grenzen van de verbeelding´.

We zijn honderd of duizend jaar in de toekomst. Het precieze tijdstip doet er niet toe, de mens heeft de aarde uitgeput. De rijken zijn met een shuttle op zoek gegaan naar een andere planeet. Op de plek waar wij in 2012 leefden, probeert een kleine groep te overleven in de vergiftigde en levensbedreigende wildernis.
In een kraakwitte nederzetting houdt een luchtsluis de ziekteverwekkende bacteriën van flora en fauna buiten de deur. Strenge regels over voedsel, veiligheid en arbeid beschermen een viertal survivers. Maar door het onverwachte sterven van hun leider loert het grootste gevaar niet buiten, maar binnen de muren van de nederzetting. Het water en kunstmatige voedsel zijn op. Een machtstrijd breekt los, met wantrouwen en oplichterij als gevolg.