Peter van Heeringen staat met zijn armen over elkaar. Hij draagt een grijze, gebreide coltrui van het suffige soort en zijn blik is ‘op zijn hoede’. Maar om zijn mond speelt een klein, nieuwsgierig lachje. Hij kijkt naar Majd Mardo, zwarte krullen, rugzak om, blik naar beneden, defensief. De lucht is geladen en wat zal volgen is onvoorspelbaar. De twee acteurs spelen respectievelijk een mentor en een radicaliserende leerling. Hun relatie is explosief en het is de vraag of de mentor de juiste houding weet te vinden om door de verdedigingsmechanismen van de miskende leerling heen te beuken.

Moet je je als jeugdtheatergezelschap per se profileren met een herkenbare handtekening van je artistiek leider? Het Vlaamse jeugdtheatergezelschap HetPaleis in Antwerpen bewijst dat er ook andere manieren zijn om je bestaansrecht te onderstrepen. Brechtje Zwaneveld werpt een licht op het organisatiemodel van dit huis en gaat na wat Nederland hiervan kan opsteken.

Door Brechtje Zwaneveld

In 2006 schreef Simon van der Geest een jeugdtheatertekst van een kwartier over een jongen die insecten verzamelt. Zeven jaar later was dat kwartiertje materiaal uitgewerkt tot een monoloog die dit seizoen voor de derde keer wordt hernomen (door Het Laagland) en tot een jeugdboek dat werd bekroond met de Gouden Griffel 2013: Spinder. In de tussenliggende jaren groeide Van der Geest met zijn poëzie, theaterteksten en proza uit tot een van de succesvolste Nederlandse schrijvers voor jeugd van zijn generatie.

Moniek Merkx introduceerde zeventien jaar geleden de mime in het tekstminnende jeugdtheater. Inmiddels is ze artistiek leider van het eerste jeugdgezelschap in Nederland dat zowel dansvoorstellingen als theatervoorstellingen produceert en bovendien een eigen podium beheert: Maas theater en dans. In januari gaat hun eerste grotezaalvoorstelling in première, waarin dans en theater samenkomen: Alleen op de wereld.
Door Brechtje Zwaneveld

Met het beperkte budget dat scholen ter beschikking staat om leerlingen te laten kennismaken met cultuur zit het bezoeken van een reguliere theatervoorstelling er zelden meer in. Verschillende (jeugd)gezelschappen gaan daarom zelf naar de scholen toe. Niet voor een optreden in een muffe gymzaal of aula, maar met een eigen trailer die dienstdoet als pop-up theater. Theatermaker stapte in bij Oostpool en Sonnevanck, Kwatta en Theater Artemis.

Op initiatief van Danstheater Aya debatteerden de jeugddansgezelschappen op donderdag 10 oktober over de eigen positie. Na een vierjarige periode als sector met Rijkssubsidie in de Basisinfrastructuur gefunctioneerd te hebben, worden de meeste jeugddansgezelschappen met ingang van dit jaar weer gesubsidieerd door het Fonds Podiumkunsten. Alleen Introdans voor de jeugd wordt via de subsidie van het Arnhemse gezelschap Introdans via de BIS gesubsidieerd. De subsidie voor de dansvoorstellingen van Maas (voorheen Meekers, Theatergroep Max en Theatergroep Siberia) komt uit het Fonds, hoewel Maas voor jeugdtheater wel tot de Bisgezelschappen behoort.

Bij het kersverse gezelschap NTjong, de jeugdtheaterpoot van Het Nationale Toneel, wordt momenteel gerepeteerd aan de muziektheatervoorstelling Zebra Zebra. Een – zoals de makers het verwoorden – ‘levend stripverhaal, losjes gebaseerd op Rhinoceros van Ionesco’. Een absurdistische voorstelling voor kleuters vanaf vijf jaar over de vraag hoe je met vreemden en verandering om kan gaan.

Cello8ctet Amsterdam wilde iets voor kinderen maken. En dan zou het wel leuk zijn als de acht musici niet gewoon naast elkaar op een stoel zouden zitten, dachten de cellisten zo. Dan zou het wel leuk zijn als de muziek aan zou sluiten bij de concentratie en belevingswereld van kinderen. Hoe? Met een verhaal, een zangeres en een regisseur die het geheel in een theatrale context zou plaatsen. De regisseur werd gevonden in Dagmar Slagmolen, die zelf ook cello speelt en wiens lievelingsmuziek Philip Glass’ The secret agent in uitvoering van het Cello8tet Amsterdam is. Samen met Sanne Bijker – volgens de website ‘de filosoof en schrijver’ van het octet – werd een uitgebreid plan van twintig pagina’s ontwikkeld.

Het jeugdtheaterseizoen 2012-2013 was matig. Acteerkwaliteiten lieten hier en daar te wensen over en voor jongeren werd weinig spraakmakends getoond. Buitenbeentjes, outcasts en eenzame verschoppelingen speelden in veel jeugdvoorstellingen de hoofdrollen.