Brechtje Zwaneveld

Het komt niet vaak voor dat een publiciteitstekst de spijker op zijn kop slaat. Maar Ontspoord van De Toneelmakerij, is inderdaad ‘rauw, rafelig muziektheater met de adem van een popconcert’.

Zijn gele hondenoren wapperen losjes om zijn hoofd als Dribbel hijgend achter Leentje Nijlpaard aan het hek opklimt. Leentje komt logeren en de twee vrienden willen dolgraag helpen op de boerderij van ‘Dribbel zijn vader’. Maar oh help, de dieren blijken allemaal zoek.
Dribbel van Theater Terra is een verschrikkelijk blije voorstelling met een voortdurend klompendansende boer en boerin en slaperige boerenzoon Jaap die zo graag voorgelezen wordt uit Dribbel. Na enig gesputter van vader en resoluut ingrijpen van moeder gaat het boek open en begint het verhaal.

Het jeugdtheaterseizoen 2012-2013 was matig. Acteerkwaliteiten lieten hier en daar te wensen over en voor jongeren werd weinig spraakmakends getoond. Buitenbeentjes, outcasts en eenzame verschoppelingen speelden in veel jeugdvoorstellingen de hoofdrollen.

‘We love the fucking war! And the war loves fucking us!’, scanderen de vijf acteurs in The new Rambo generation in knauwerig Amerikaans. Op een winderig Stenen hoofd in Amsterdam spuit het bloed in het rond, worden Vietnamezen gespiest en wappert het jongerenpubliek (de nieuwe Rambo-generatie) uitzinnig met Amerikaanse vlaggetjes.
Het verhaaltje is helder: tijdens de Vietnam-herdenking herinnert de uitgenodigde veteraan zich de onzinnige en dramatische ondergang van Bravo Squad. De vorm is geslaagd over de top; meedogenloze vechtscènes, ontploffingen, veel guns en hier en daar een vleugje wansmaak. ‘Geweld is opwindend, meeslepend en bovendien theatraal’, zeggen de jonge regisseurs Lotte Bos en Annechien de Vocht overtuigend met deze vechtvoorstelling.

De jeugdtheatersector heeft er twee nieuwe artistiek leiders bij: Jetse Batelaan volgt Floor Huygen op bij Theater Artemis, René Geerlings neemt het stokje over van Noël Fischer bij BonteHond. Opmerkelijk is dat deze twee generatiegenoten zich hebben ontwikkeld binnen de mime, Batelaan als regisseur en Geerlings als acteur. Brechtje Zwaneveld vroeg beide makers wat dat betekent voor het jeugdtheater.

Om 19.00u opent directeur Kees Blijleven ‘De nacht van de Krakeling’ met de heuglijke mededeling dat het huurcontract na enkele jaren van gesteggel gewoon met acht jaar is verlengd en dat de tribune van houten bankjes, voorzien van weliswaar vrolijk gekleurde maar toch vooral veel te dunne kussentje, eindelijk zal worden vervangen. Zo’n honderd man jeugdtheaterprofessionals heeft acte de présence gegeven om het vijfendertigjarig bestaan van ’s Neerlands enige jeugdtheater te vieren met een nacht van ‘soulsearching en elkaar de waarheid zeggen’ – zoals Blijleven hoopvol aankondigt. Blijlevens gedroomde uitkomst van de nacht is ‘een manifest op de deur’.

Het is een geweldig stel: Martin Hofstra en Dennis Stroucken in rode en gele trui als de eeuwige klussers Buurman en Buurman uit het gelijknamige en zeer geliefde Villa Achterwerk-programma van de VPRO. Ze doen een potje dammen met klokhuizen en fröbelen gemoedelijk een appelmoesmachine in elkaar die ook heel handig schuttingplanken in gouden meubels blijkt te veranderen. Hun trage slapsticktiming is compleet tegengesteld aan de hobbelige snelheid van het oorspronkelijke stop motion-duo, maar werkt uitstekend. Het sterkst zijn Hofstra en Stroucken als ze in onhandige klim-, en springplankpogingen proberen het laatste appeltje uit de boom te plukken. ‘Ik zie wat je bedoelt, buur’, klinkt het vertrouwd, en als de appel is geplukt: ‘A JE TO!’.

‘Het is van nú’, zegt een meisje. ‘Omdat het over internet gaat’, vult haar vriendinnetje aan. ‘Die jongen en dat meisje zijn volgens mij best eenzaam, ze hebben helemaal geen vrienden’, klinkt het uit de andere hoek van het repetitielokaal op de zolder van het Nationale Toneel-gebouw in Den Haag. Aan het woord zijn de leerlingen van groep zeven en acht van de Nicolaas Beetsschool uit Rijswijk. Voor het eerst zijn er bij het grote Haagse repertoiregezelschap kinderen over de trappen gedenderd. Sinds januari is het NT uitgebreid met NTjong, het jeugdtheatergezelschap dat is voortgekomen uit de fusie met Stella Den Haag. In het huis en onder de vlag van het NT gaat NTjong theatervoorstellingen maken voor de jeugd. Een novum voor het gerenommeerde gezelschap.

Vier jaar geleden moest er een grootschalig jeugdtheatergezelschap komen in Nederland. De Toneelmakerij in Amsterdam kreeg een budget waardoor het zich qua bedrijfsvoering voorzichtig kon meten aan volwassenengezelschappen. Per 1 januari 2013 hebben de jeugdgezelschappen in de Basisinfrastructuur allemaal vijf ton gekregen en is het totale budget van De Toneelmakerij gehalveerd. Zakelijk leider Erica van Eeghen en artistiek leider Liesbeth Coltof vertellen hoe de adelaar terug in zijn kooi werd gestopt.