Het Groningse jeugdtheatergezelschap De Citadel speelt op Festival Noorderzon zijn allerlaatste voorstelling: Nukka wil naar huis. Vanwege wegvallende subsidies sluit het gezelschap per 1 januari 2013 zijn deuren.
De Citadel vervulde ruim twintig jaar de jeugdtheaterfunctie voor de noordelijke provincies. De afgelopen vier jaar haalde het gezelschap 17,2 % aan eigen inkomsten, terwijl het ministerie van OCW 17,5 % voorschrijft. Daarmee voldoet het gezelschap niet aan de entreetoets die vanaf 1 januari 2013 geldt voor te subsidiëren jeugdgezelschappen en verliest het gezelschap vijf ton subsidie. ‘Daardoor is het onmogelijk geworden om te blijven bestaan’, aldus artistiek leider Rob Bakker.
En dus wordt de voorstelling Nukka wil naar huis, over een meisje dat zoekraakt tussen de ijsschotsen, een afscheidsvoorstelling. De Citadel realiseerde twintig jaar lang poëtische en politiek getinte locatieprojecten in verlaten fabriekshallen in Groningen en Drenthe. Bijvoorbeeld de succesvoorstelling Het goud van Winschoten over een Joodse familie vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Maar de belangrijkste activiteiten van het gezelschap behelsden het spelen van schoolvoorstellingen. In gymzalen en speellokalen genoten kinderen van intieme voorstellingen als Super Almarkt (over de teloorgang van een kruideniersfamilie) of Oorlog van Kos (over een getergde leraar).
Die focus op schoolvoorstellingen is De Citadel fataal geworden. Bakker: ‘Jarenlang werd het contact met het onderwijs door de overheid gestimuleerd. Maar in het huidige neoliberale klimaat moeten we ineens de eigen broek ophouden en wordt mij verweten dat ik te weinig vrije voorstellingen in de landelijke theaters speel. Daarmee genereer je inderdaad meer inkomsten, maar je bereikt er veel minder kinderen mee. En dat laatste is altijd mijn ideaal geweest. Maar kennelijk is idealisme niet meer van deze tijd.’
Bakker is een van de laatste der Mohikanen van de generatie babyboomers die dertig jaar geleden aan de wieg stonden van de opkomst van het Nederlandse jeugdtheater. Hoewel hij zich realiseert dat het tijd wordt voor een volgende generatie, is hij ook bitter: ‘Helaas moet ik constateren dat oude mannen zoals ik uit de gratie zijn. Vanaf 2013 staan overal vrouwen aan het hoofd van een groot jeugdgezelschap. Alsof alleen vrouwen weten wat goed is voor kinderen.’
Voor alle medewerkers van De Citadel is inmiddels het ontslag aangevraagd, de huur van het pand is per 1 januari 2013 opgezegd en er is een liquidatieplan opgesteld voor de inboedel. Of alle financiële zaken netjes kunnen worden afgehandeld is nog onduidelijk. Dat is afhankelijk van de definitieve regelgeving waartoe OCW op Prinsjesdag zal besluiten. Over zijn eigen toekomst is Bakker in elk geval optimistisch: ‘Ik ga mijn idealisme richten op een Europees project om met werkloze jongeren theater te maken.’
De jeugdtheaterfunctie voor de regio noord wordt vanaf 2013 ingevuld door Het Houten Huis onder leiding van artistiek leider Elien van den Hoek.