Soms ben je ook als recensent compleet sprakeloos na een voorstelling. Dan zijn nauwelijks woorden te vinden voor wat in een voorstelling is vertoond, is gebeurd, is teweeggebracht. Dan slaat het ineens helemaal nergens op dat je een analyse en oordeel moet vangen in sterren. Het immense fysieke en mentale ‘lawaai’ in Bekdichtzitstil, de nieuwste voorstelling van Theater Artemis, doet woorden verstommen.

Een krom vrouwtje verschijnt op een ieniemienie driewielertje. ‘Is de kust veilig?’, krast ze tegen het publiek van drie jaar en ouder. Met vrolijke twinkeloogjes vertelt ze dat er ergens een prins achter een boom staat die haar vogeltje wil afpakken. Dat vogeltje, zo ontdekken we al gauw, is Rapunzel met de meterslange vlecht, opgesloten hoog in de toren.
Actrices Anke Engels en Vimala Nijenhuis van Het Kleine Theater beklinken met de première van hun zevende voorstelling, Rapunzel, dat zij het nieuwe huisgezelschap vormen van het Ostadetheater. Dit buurttheater in de Amsterdamse Pijp wil zich gaan profileren als toegankelijke accommodatie voor kwalitatief goed en betaalbaar jeugdtheater.

De jonge regisseur Daniël van Klaveren liet zich inspireren door het werk van de Amerikaanse filmregisseur Gus van Sant en creëerde een juweel van een klasvoorstelling voor leerlingen van het voortgezet onderwijs.

Het grote nadeel van sprookjes is dat ze expliciet moralistisch zijn. Als je anno 2013 een sprookje wil bewerken voor kleuters zal je meer moeten doen dan het verhaaltje met poppen in een decortje navertellen. Wij eenentwintigste eeuwers houden er nou eenmaal niet meer van om een moraal opgelegd te krijgen. Als we al een morele boodschap krijgen voorgeschoteld, willen we eerder dat de onontkoombaarheid daarvan voelbaar is, dan dat ie plompverloren zonder vragen wordt gepresenteerd. Dus als je besluit om poppentheater te maken van Grimms Vrouw Holle, zal je iets verder moeten denken dan ‘ijverig is goed’ en ‘lui is slecht’.

Zoals meestal bij de voorstellingen van Het Filiaal is ook de opening van hun nieuwste grote zaalproductie Een ijskoud wonder meteen raak. Achter op het grote lege toneel zitten drie muzikanten. Ze zijn door de schaarse belichting nauwelijks te ontwaren. Ze zitten verscholen achter een stalen brug en als de sopraansax scherp begint te huilen, zien we dat er op die brug een jongen staat die van plan is om te springen. Net als hij dat wil doen komt er voor op het toneel een wand naar beneden en verschijnen twee engelen die zich beklagen over de drukte deze tijd van het jaar.

Hij sjeest op zijn didgeridoo, hij roept ‘schijt’ waar hij ‘schout’ bedoelt, mept uitdagend op zijn eigen blote kont, breakdancet in het rond, jat brood en beduvelt de adel waar ze bij staan. De Tijl Uilenspiegel in de gelijknamige voorstelling van Theater Sonnevanck is meer dan een Middeleeuwse schavuit vol grappen en grollen. Pieter Verelst maakt van hem een onbesuisde vrijheidszoeker, die met gretige energie en platvloerse humor de ongeschreven regeltjes over ‘normaal’ en ‘gewoon’ stevig bij de neus neemt.

De muis laat het gelaten over zich heen komen als de vos hem in zijn pan met soep duwt. Hij knaagt ietwat verbouwereerd op de wortel die ook voor de soep bedoeld was. Dan wordt het menens en verzint hij dat hij al een eetafspraak heeft in het bos. Met de Gruffalo.
De Gruffalo is een bewerking van Meneer monster van het beroemde gelijknamige boekje van Julia Donaldson en Axel Sheffler. Daarin wordt een muis door achtereenvolgens een vos, een uil en een slang als ‘lekker hapje’ bejegend. Om te ontkomen verzint de muis de Gruffalo, die dol is op vos, uil en slang. Hij lacht in zijn vuistje totdat hij ineens oog in oog staat met zijn eigen verzinsel. Maar ook dat lost hij listig op.

Twee olijke rechercheurs komen op, politiebadge trots aan de broekriem. Mijnheer de Bruin en mijnheer de Wit drinken uit koffiemokken met de kleuren van hun namen en roepen radeloos uit: ‘Ik weet het niet meer!’.

Niek van der Horst stuntelt, buldert, schuifelt, giechelt, trekt een grimas. Zijn motoriek wisselt van houterig naar smooth en van verlegen naar onbevreesd. Met een verbluffend gemak en geraffineerde subtiliteit speelt hij in zijn eentje een hele schoolklas.
Goed Kwaad van Theater Artemis speelt in een trailer. Daarin heeft de net afgestudeerde scenograaf Liesje Knobel een kaal klaslokaal vormgegeven. Het publiek, groep zes van een school uit Noord-Brabant, zit keurig op de stoeltjes als ‘Niek’ (met naambordje op zijn borst) het lokaal binnenkomt. Is-ie de meester? Nee, hij stelt zich voor als ‘Niek’, die zeven jaar oud is, ook al ziet hij er misschien niet zo uit.