Voor interessant poppentheater heb je allang niet meer een handpop met een gezicht en haartjes nodig. In het hedendaagse poppentheater wordt geknipt, geplakt, gezaagd, gefilmd en geprojecteerd. Poppentheater is veranderd in objecttheater. Het basisgegeven is manipulatie, maar wat er wordt gemanipuleerd is zo veelzijdig als de materialen die er in de wereld te vinden zijn. Hout, videobeelden, papier en schoenen, je kan het zo gek niet bedenken. Steeds meer makers van allerlei pluimage grijpen naar letterlijk materiaal om hun eigenzinnige ideeën vorm te geven. Daarbij bewegen ze zich vrijelijk door de disciplines: dans, muziek, tekst, poppen, beeldende kunst, het instrumentarium van de objecttheatermaker is groot. De enorme variëteit aan interdisciplinaire voorstellingen die dat voor jong en oud oplevert, is te zien tijdens de derde editie van het internationale Pop Arts Festival in Amsterdam, georganiseerd door Jeugdtheater de Krakeling, Theater Bellevue en Het Ostadetheater.
Met een opengevouwen atlas in haar hand, staat De Vlaamse theatermaker Annelies van Hullebusch op de publiciteitsfoto van haar voorstelling In Kaart. Daarin memoreert ze het Vlaamse landsdeel waarin ze opgroeide. Dat doet ze door geknutselde maquettes te filmen en te projecteren. Woordeloos, het enige dat het publiek hoort zijn de geluiden van de materialen die ze gebruikt.
Volgens Eliane Attinger, artistiek leider van het landelijk productiehuis voor poppen- en objecttheater Feikes Huis en mede-programmeur van Pop Arts, wordt er in de oude discipline poppentheater steeds meer gebruik gemaakt van multimediale technieken. Attinger: ‘Aan de andere kant zie je een tegenreactie op die digitalisering en blijkt knutselen met karton en lijm weer helemaal ‘in’. En dan zijn er natuurlijk nog de ambachtelijke poppenspelers, die gewoon verhalen vertellen.’
Voorbeeld van zo’n traditioneel poppentheatergezelschap is het voormalig Oost-Duitse gezelschap Handgemenge. Zij brengen tijdens Pop Arts onder andere Hamlet. Gewoon de tekst van Skakespeare, maar gespeeld door schimmen. Bijzonder is dat de schimmen niet àchter het doek worden bediend, maar juist ervóór. Daardoor ziet de toeschouwer precies hoe de levensgrote beelden worden geconstrueerd. Attinger: ‘Het idee dat poppenspelers onzichtbaar in het zwart verdwijnen achter de pop, is achterhaald. Juist doordat je ziet hoe de kleine, menselijke hand de illusie creëert, word je uitgenodigd om als publiek ook je eigen fantasie te gebruiken.’
Ook achterhaald is de opvatting dat poppentheater alleen voor kinderen zou zijn. Drie kwart van voorstellingen die op Pop Arts spelen, zijn voor volwassenen. Maar omdat de grenzen tussen volwassenen en kinderen binnen het poppen- en objecttheater niet zo strikt zijn, programmeert Pop Arts ook jeugdvoorstellingen. Speciaal dit jaar wordt Theater FroeFroe centraal gesteld. Dit Vlaamse jeugdgezelschap maakt al jaren theater met een burleske stijl van freaky handpoppen, videoprojecties, kermiselementen en live-muziek. In hun voorstelling Puck (7+) bijvoorbeeld, bevindt de toeschouwer zich in een arena van twaalf poppenkasten. In het midden staat Puck op een paal met de touwtjes in handen. Maar het spel beperkt zich niet tot de poppenkasten, ook tussen de toeschouwers wordt gemanipuleerd, met water gespoten en in verwarring gebracht.
Pop Arts brengt wat dat betreft een blik op de enorme reikwijdte van het hedendaagse poppen- en objecttheater. Of het nou traditioneel, experimenteel, voor kinderen of voor volwassenen is, het beoogt altijd een sensitieve, multimediale kijkervaring.

Pop Arts Festival, 19 t/m 26 februari, Jeugdtheater de Krakeling, Theater Bellevue en Het Ostadetheater, Amsterdam. www.popartsfestival.nl