Steunend op een stok vertelt een Amerikaanse bibliothecaris dat hij afstamt van het Huis van Osman. Als de geschiedenis anders was verlopen, zou hij nu sultan van Turkije zijn geweest. In hem bestaan twee werelden: die van oost en die van west, die van het christendom en die van de islam, die van ‘wij’ en die van ‘zij’. ‘Maar’, concludeert hij, ‘als een Amerikaanse bibliothecaris en een Turkse sultan één en dezelfde persoon kunnen zijn, dan bestaat er geen wij en zij.’
Deze hoopvolle openingsgedachte van Mehmet de veroveraar luidt een indrukwekkend epos in over de geschiedenis van onze huidige, verdeelde leefwereld. De levensloop van de vijftiende-eeuwse Mehmet II - die op zijn twaalfde Sultan werd en op zijn negentiende Constantinopel innam – wordt gespiegeld aan de macht van de indertijd gespleten katholieke kerk. Het Amsterdamse jeugdtheatergezelschap De Toneelmakerij neemt met dit historische theaterevenement afscheid van artistiek leider, schrijver en regisseur Ad de Bont. Hij schreef het vier en een half uur durende stuk en Liesbeth Coltof regisseerde dat tot een subliem meesterwerk.
In een gigantische loods in Alkmaar verbeelden drie compleet verschillend vormgegeven ruimtes een sprookjesachtig paleis, de desolate woestijn en het harde Constantinopel. Een geolied ensemble van dertien acteurs vertelt in deze imposante en betoverende setting het even complexe als tragische verhaal. In twee gescheiden werelden groeien twee jongens op die niet hadden mogen bestaan. De één een bastaardzoon van een belangrijk kardinaal (Chiem Vreeken), de ander de ongewenste derde zoon van de sultan (Sadettin Kirmiziyüz). Tussen oorlogen, intriges, moord, machtsvertoon, eenzame vrouwen en gruwelijke wraakacties vinden deze twee kinderen elkaar. Een bezeten maar onmogelijke liefde, niet zozeer omdat ze mannen zijn of omdat de werelden van beide jongens elkaar bevechten, maar vooral omdat het tweetal ondanks de oprechte, bijna smachtende nieuwsgierigheid naar de ander, trouw blijft aan zichzelf.
Mehmet de veroveraar is een overweldigend historisch document dat onoverkomelijke tegenstellingen in al hun onmogelijke nuances begrijpelijk en aangrijpend maakt. Nog nooit werd in de Nederlandse jeugdtheatergeschiedenis een dergelijke theatermarathon (inclusief Turks diner) voor kinderen geproduceerd. Maar dat dat mogelijk is, is hierbij onomstreden bewezen.